In eerdere blogs schreef ik al over de competentie en kennisbehoeften bij opdrachtgevers waarmee de ontwikkeling naar regisserend opdrachtgeverschap gepaard gaat. Tien tot 15 jaar geleden werd, onder invloed van het verschijnen van de UAV-GC nog geroepen dat opdrachtgevers geen technische kennis meer nodig hadden. Gelukkig is dat geluid inmiddels weg-ebt. Maar ook de marktpartijen worstelen met nieuwe rollen binnen de geïntegreerde contractvormen. Ingenieursbureaus nemen steeds vaker de gehele contractuele verantwoordelijke voor de realisatie van geïntegreerde opdrachten. Ondanks dat zij meestal alle benodigde kennis in huis hebben voor de werkprocessen in het geïntegreerde contractkader, moet deze kennis in een andere context worden ingezet. Dit geeft grote uitdagingen bij ingenieursbureaus.
Het onafhankelijke ingenieursbureau zal haar businessmodel opnieuw moeten beschouwen om in te spelen op de veranderingen in de markt en niet buitenspel gezet te worden. In de traditionele contractvormen werkte het ingenieursbureau veelal voor een publieke partij.
GWW-sector
Echter de verhoudingen in de GWW-sector zijn in beweging. Dit komt doordat steeds meer werken op de markt gezet worden op basis van nieuwe contractvormen die een geïntegreerde werkwijze met zich meebrengen. Dat bouwbedrijven steeds vaker hiervoor hun eigen ingenieursafdelingen inzetten is niet het enige probleem van de onafhankelijke ingenieursbureaus. Ook vinden de bureaus de opdrachten niet interessant genoeg, of te gevaarlijk vanwege de grotere risico’s.
Ingenieursbureaus kunnen daarin twee strategieën toepassen om te voorkomen dat zij bij nieuwe contracten buitenspel worden gezet:
- De samenwerking met bouwbedrijven opzoeken, of
- Zelf als hoofdaannemer optreden
In het laatste geval zullen waarschijnlijk de omvang en aard van het ingenieurswerk bepalend zijn om een werk aan te nemen.
Bouwend ingenieur versus raadgevend ingenieur
Door deze grote verschuivingen in de markt kampen veel ingenieursbureaus met de vraag hoe zij de rol van bouwend ingenieur, die in grotere mate risicodragend is dan de raadgevende ingenieur, kunnen invullen.
Als raadgevend ingenieurs hebben zij immers voldoende kennis op het gebied van specificeren, contractmanagent, kosten, planningen en kwaliteit- en risicomanagement. Maar ook de specifieke directievoerende taken tijdens de uitvoering, zijn zij expert in, zoals:
- Coördinatie
- Arbo en veiligheid
- Ketenaansprakelijkheid
- Toezicht en registratie (bekend)
In de rol van hoofdaannemer zal deze specifieke (technische) kennis in een andere context moet worden ingezet. Niet de maximale (technische) kwaliteit, maar de (sub)optimale kwaliteit gekoppeld aan geld en tijd zijn belangrijker voor de bouwend ingenieur om zijn marges te bewaken. Dit vraagt om bewustwording van een andere rol met een bijbehorende houding en bijbehorend gedrag.
Door de verschillen op het gebied van kennis, houding en vaardigheid tussen een raadgevend en bouwend ingenieur naast elkaar te zetten geeft dat een overzicht op de gewenste veranderingen:
Deelaspect | Raadgevend | Bouwend |
technische kennis | specialistisch | generalistisch |
management | faciliteert de specialist | stuurt projecten bij |
organisatorische entiteit | enkele specialisten | zeer breed projectteam |
omzetverhouding | x euro | 20 x euro |
kostenbewaking | “uren” | kostensoorten / plaatsen |
risico | beperkt aansprakelijk | zeer breed aansprakelijk |
inkoop projectonderdelen | binnen eigen expertisegebied | binnen én buiten eigen expertise |
marktkennis (in en verkoop) | vertrouwd terrein | onbekend terrein |
uitvoeringskennis | is een pre | is absolute noodzaak |
koopmanschap | beperkt van invloed | cruciaal bij verwerving |
improvisatievermogen | beperkt | soms noodzakelijk |
plan- & projectmatig | beperkte dynamiek | grote dynamiek |
people management | aansturen specialisten | aansturen veel breder |
Mijn stelling is dat de cultuur bij ingenieursbureaus vaak gebaseerd is op gestructureerd en planmatig werken. Als hoofdopdrachtnemer van projecten moet de ingenieur zich zakelijker opstellen en zich bewust blijven van zijn verantwoordelijkheden, maar vaker durven te improviseren zonder risico’s uit het oog te verliezen. Dit is een forse verschuiving in de bedrijfscultuur van ingenieursbureaus, maar een absolute noodzaak om de nieuwe rol als hoofdaannemer efficiënt, effectief en vooral winstgevend op te kunnen pakken.
Het bericht Van raadgevend naar bouwend ingenieur verscheen eerst op BouwKennisBlog.